مکان یابی qtlهای کنترلکنندۀ تحمل به تنش های خشکی و شوری در مرحلۀ جوانه زنی برنج

خشکی و شوری، دو تنش غیرزیستی مهم در تولید برنج در سراسر جهان محسوب می­شوند. تحمل به شوری و خشکی و قوی­تر بودن اجزای جوانه در برنج، از مهم­ترین صفات در استقرار بهتر گیاهچه در خاک­های شور و خشک است. این پژوهش در سال های 1390-1388 در دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس و آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشکدۀ علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، به منظور شناسایی نشانگر­های پیوسته با ژن­های تحمل به شوری و خشکی، از جمعیت f2:4 حاصل از تلاقی رقم بومی غریب (متحمل به شوری و خشکی) و رقم اصلاح شدۀ سپیدرود (حساس به شوری و خشکی) انجام گرفت. نقشۀ پیوستگی حاصل از 105 نشانگرaflp  و 131 نشانگر ریز­ماهواره، 7/2475 سانتی مورگان از ژنوم برنج را با فاصلۀ متوسط 48/10 سانتی­مورگان بین دو نشانگر مجاور پوشش داد. تجزیۀ qtl با استفاده از روش مکان یابی فاصله­ای مرکب، در مجموع برای شاخص تنش جوانه­زنی، شاخص قدرت بذر، صفات سرعت جوانه­زنی، درصد جوانه­زنی، طول ریشه­چه، طول ساقه­چه، طول کلئوریز، وزن خشک ساقه­چه، وزن تر کلئوپتیل و وزن خشک گیاهچه تحت شرایط تنش خشکی حاصل از مانیتول (8- بار) و تنش شوری (8 دسی­زیمنس) تعداد ده qtl مشترک را شناسایی کرد. از بین qtlهای شناسایی شده، هفت qtl مرتبط با خشکی و هفت qtl مرتبط با شوری، بیش از 15 درصد تغییرات فنوتیپی مربوط به صفات را توجیه کردند. به نظر می­رسد که بتوان این qtl­ها را در زمرۀ qtlهای مهم کنترل کنندۀ صفات تحمل به خشکی و شوری محسوب نمود و در صورت تأیید از آنها در برنامۀ گزینش به کمک نشانگر استفاده کرد.